ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ

                                      ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟΝ

   Αλλά διά τι ουν εν τη κατασκευή το αναμάρτητον έσχομεν, φησίν, ώστε μηδέ βουλομένους ημίν υπάρχειν το αμαρτάνειν; Οτι και σύ τους οικέτας, ουχ όταν δεσμίους έχης, εύνους υπολαμβάνεις, αλλ' όταν εκουσίως ίδης αποπληρούντας σοι τα καθήκοντα.

    

        Και θεώ τοίνυν ου το ηναγκασμένον     φίλον αλλά το εξ' αρετής κατορθούμενον. Αρετή δε εκ προαιρέσεως και ουκ εξ' ανάγκης γίνεται. Προαίρεσις δε των εφ' ημίν ήρτηται. Το δε εφ' ημίν εστι το αυτεξούσιον. Ο τοίνυν μεμφόμενος τον ποιητήν ως μη φυσικώς κατασκευάσαντα ημάς αναμαρτήτους, ουδέν έτερον ή την άλογον φύσιν της λογικής προτιμά και την ακίνητον και ανόρμητον της προαιρετικής και εμπράκτου.

   Ταύτα ει και παρεκβατικώς, αλλ' αναγκαίως είρηται, ίνα μή εις βυθόν διαλογισμών εμπεσών πρός τη στερήσει των περισπουδάστων έτι και θεού στέρησιν υπομείνης. Παυσώμεθα ούν επανορθούμενοι τον σοφόν. Παυσώμεθα το βέλτιον των παρ' αυτού γινομένων επιζητούντες. Ει γαρ και των κατά μέρος οικονομουμένων διαφεύγουσιν ημάς οι λόγοι , αλλ' έν γε εκείνο δόγμα ταις ψυχαίς ημών ενυπαρχέτω , το , μηδέν κακόν παρά του αγαθού γίνεσθαι.

 ( Μ. Βασίλειος, " ότι ουκ εστιν αίτιος των κακών ο θεός",Ε.Π.Ε. Εργα Μ. Βασιλείου, τ.7 , σελ. 110-112 )

“Ο περί του αυτεξουσίου λόγος τουτέστι του εφ’ ημίν πρώτην μεν έχει ζήτησιν, ει έστι εφ’ ημίν’ πολλοί γαρ οι προς τούτο αντιβαίνοντες. Δευτέραν δε , τίνα εστιν τα εφ’ ημίν και τίνων εξουσίαν έχομεν. Τρίτην την αιτίαν εξετάσαι , δι’ ήν ο ποιήσας ημάς Θεός αυτεξουσίους εποίησεν.”

“των γινομένων πάντων ή Θεόν φασίν αίτιον είναι ή ανάγκην ή ειμαρμένην ή φύσιν ή τύχην ή το αυτόματον. Αλλά του μεν Θεού έργον ουσία και πρόνοια. της δε ανάγκης των αεί ωσαύτως εχόντων η κίνησις ‘ της δε ειμαρμένης το εξ’ ανάγκης τα δι’ αυτής επιτελείσθαι ‘ (και γαρ αύτη της ανάγκης εστί)’ της δε φύσεως γένεσις , αύξησις , φθορά , φυτά και ζώα ‘της δε τύχης τα σπάνια και απροσδόκητα’... του δε αυτομάτου τα των αψύχων ή αλόγων συμπτώματα άνευ φύσεως και τέχνης. Ούτως αυτοί φασί. Τίνι τοίνυν τούτων υπαγάγωμεν τα διά των ανθρώπων, είπερ ο άνθρωπος ουκ έστιν αίτιος και αρχή πράξεως ; “

    (Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Εκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, εκδ. Πουρναρά, θεσσαλονίκη 1983 , σελ.188)

  

    «Αυτεξουσίω γαρ προαιρέσει κυβερνώμεθα, και ουχ ειμαρμένης ανάγκη, κατά τινας, υποκείμεθα, εν τω θέλειν και μη θέλειν οριζόμενοι και τα καλά κείσθαι και τα κακά. Διά τούτο γαρ ο Θεός και βασιλείαν υπέσχετο, και τιμωρίαν ηπείλησεν... Αλλά και εξ ων ημείς αυτοί ποιούμεν, δήλον ότι ούτε ειμαρμένη, ούτε τύχη, ούτε γένεσις, ούτε δρόμος αστέρων τα καθ’ ημάς διοικεί. Ει γαρ εκείθεν ήρτηται τα γινόμενα πάντα, και ου της προαιρέσεως των ανθρώπων, τίνος ένεκεν μαστιγοίς την οικέτην κεκλοφότα; τίνος ένεκεν μοιχευθείσαν την γυναίκα εις δικαστήριον έλκεις; τίνος ένεκεν αισχύνη πράττων τα άτοπα; τίνος ένεκεν ουδέ τα ρήματα φέρεις ονειδιζόμενος, αλλ’ εάν τις σε καλέση μοιχόν, ή πόρνον, ή μέθυσον , ή τι τοιούτον, ύβριν το πράγμα καλείς; Ει γαρ μή της σής γνώμης το αμαρτάνειν, ούτε έγκλημα το γινόμενον, ούτε ύβρις το λεγόμενον. Νυν δε και δι’ ων τοις αμαρτάνουσιν ου συγγινώσκεις, και δι’ ων αυτός αισχύνη τα κακά πράττων, και λανθάνειν σπουδάζεις, και δι’ ων τους τα ταύτα σοι προφέροντας υβριστάς νομίζεις, διά πάντων ομολογείς, ότι ουκ ανάγκη δέδεται τα ημέτερα, αλλά προαιρέσεως ελευθερία τετίμηται “,

     (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος, Ε,Π,Ε. ΕΡΓΑ ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, περί τελείας αγάπης, τ. 31, σελ. 342-344)