Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

 

                Η ΣΩΤΗΡΙΑ  ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

                                        

 ΣΥΝΕΡΓΙΑ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

(ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ )

ΠΡΩΤ. ΚΕΙΜΕΝΟ : Ε.Π.Ε. εκδ. « ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ »

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, τ. 22, σελ. 586.

Είπαμε μέχρι τώρα τι γίνεται με το χριστιανό που μετέχει στα μυστήρια. Τώρα μένει να εξετάσουμε τι γίνεται αν διατηρήσει ότι πήρε απ’ αυτά, και πόσο μεγάλος γίνεται αν προσθέσει και τις δικές του προσπάθειες στη Θεία Χάρη.

Εκείνα που δημιουργούν και συντηρούν την πνευματική ζωή του χριστιανού, όπως έχουμε πει, είναι η Χάρη που πηγάζει απ’ τα μυστήρια και η επιμέλεια και φροντίδα όσων τη δέχτηκαν, για να τη διατηρήσουν. Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε τη χριστιανική ζωή κάτω από ένα γενικό πρίσμα και να φανερώσουμε και τα δυο. Να δούμε μέχρι που μπορεί να συμπορευτεί η ανθρώπινη αρετή με τη Θεία Χάρη.

Αυτό θα το καταλάβουμε αν παρατηρήσουμε το χριστιανό που έχει και δυο στοιχεία, την ανθρώπινη προσπάθεια και τη Θεία Χάρη. ϳΌπως ακριβώς αν θελήσει κανείς να δείξει την αξία της υγείας, θα μας παρουσίαζε έναν υγιέστατο άνθρωπο. Αυτόν το χριστιανό που ζει έτσι, τον παρατηρούμε και γνωρίζουμε την πνευματική του υγεία και την ομορφιά του, εξετάζοντάς τον από όλες τις πλευρές. Και ιδιαίτερα προσέχουμε τον προσωπικό του στολισμό, δηλαδή την αρετή της ψυχής του και όχι τα εξωτερικά του χαρίσματα. Με τα θαύματα βέβαια που μπορεί να κάνει, μπορεί κάποιος θα θεωρήσει το χριστιανό άγιο, το οποίο όμως είναι ένα απλό τεκμήριο της αρετής. Το να δοκιμάσει όμως τους τρόπους της ζωής του, είναι σα να γνωρίζει τον ίδιο τον άνθρωπο. Τι χρειάζεται κανείς να ζητάει θαύματα, αφού μπορεί να μάθει την αξία της αρετής απ’ τον τρόπο ζωής του ανθρώπου;

Τα θαύματα δεν είναι πάντα η αναγκαία απόδειξη της ενάρετης ζωής. Πραγματικά, τα θαύματα δεν τα συναντάμε σε όλους τους Αγίους, αλλά και ούτε όσοι θαυματούργησαν ήταν εργάτες της αρετής. Πολλοί μεγάλοι Αγιοι που πέτυχαν θαυμαστά κατορθώματα ενώπιον του Θεού, δεν έκαναν κανένα θαύμα. Αντίθετα υπήρξαν μερικοί πονηροί και κακοί άνθρωποι που επέδειξαν θαυματουργικές ενέργειες.

Γι’ αυτό λοιπόν, για την κατάκτηση της αρετής χρειάζονται και τα ϳΑγια μυστήρια και κάθε κόπος. Κανείς όμως ποτέ απ’ τους Αγίους δεν πονηρεύτηκε με ποιον τρόπο πρέπει να κοπιάσει, για να αποκτήσει την ικανότητα να κάνει θαύματα. Πολλοί όταν δεν υπήρχαν στη ζωή τους τα θαύματα, ούτε τα πόθησαν ούτε τα ζήτησαν, ενώ όταν θαυματουργούν, δεν επιτρέπεται ούτε να χαίρονται γι’ αυτά.

Αφού, λοιπόν, τα θαύματα δεν κάνουν την αρετή στον άνθρωπο, ούτε μπορούν να την επιβεβαιώσουν, όταν υπάρχει, είναι περίεργο να ζητάει κανείς θαύματα, για να δείξει ότι υπάρχει αρετή. Ούτε επειδή ένας άνθρωπος μπορεί και βλέπει αποκαλύψεις και οράματα, πρέπει να τον αναγνωρίσουμε απ’ αυτά και να τον θαυμάσουμε. Βέβαια πολλές φορές αυτά έρχονται σαν επακόλουθα της ενάρετης χριστιανικής ζωής, αλλά δεν είναι απαραίτητες αποδείξεις της. ϳΏστε τίποτα δεν μπορούν επιπλέον να προσθέσουν στην αρετή κάποιου, που ενδιαφέρεται μόνο γι αυτά.

Επομένως, ας μην υπολογίσουμε όλα τα άλλα, αλλά ας δούμε μόνο τη θέληση της ψυχής, απ’ την οποία εξαρτάται η αρετή και η κακία του ανθρώπου, η αληθινή υγεία και η αρρώστια, η ζωή γενικά και ο θάνατος.

Όταν η θέλησή μας είναι αγαθή και στραμμένη προς το Θεό, μόνο τότε ζούμε την αληθινή χριστιανική ζωή.

Για να γίνει όμως η θέληση του ανθρώπου τέτοια, ώστε να θέλει μόνο το αληθινά αγαθό. Χρειάζεται συνεχής συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας μας και πολύ μελέτη.’ Αλλωστε όλη η φροντίδα του Θεού για το ανθρώπινο γένος, μπορεί να δει κανείς ότι έχει αυτό τον τελικό σκοπό. Γι’ αυτό άλλωστε δημιούργησε ο Θεός για μας αυτό τον κόσμο, έβαλε νόμους, έστειλε αμέτρητα αγαθά και τιμώρησε πολλές φορές με συμφορές, με μια προοπτική: να μας κάνει να επιστρέψουμε στον εαυτό Του. Να μας πείσει μόνο αυτόν να θέλουμε και μόνο Αυτόν να αγαπάμε. Να θέλουμε πάντα την αρετή και να είμαστε γεμάτοι καλοσύνη.

Αυτό μαρτυρούν όλες οι εντολές, όλες οι προτροπές και κάθε ωφέλιμος λόγος. Γιατί όταν ο Κύριος καταδικάζει την πλεονεξία, τη σαρκική επιθυμία, όταν καταπνίγει το θυμό και ξεριζώνει το μίσος, τίποτα άλλο δε ζητάει από την αγαθή διάθεση και την επιείκεια. Αλλά και η ταπείνωση, το πένθος, η ελεημοσύνη, η καλοσύνη και όλα τα άλλα, είναι ολοκληρωτικά έργα της θέλησής μας. Αλλά και η πίστη στην αλήθεια του Θεού και η εμμονή στα σωστά δόγματα της Εκκλησίας, είναι γνώρισμα των ανθρώπων που έχουν καλή διάθεση. Γενικά ο Θεός λέει ότι έδωσε το νόμο του στον άνθρωπο εξαιτίας της αγάπης. Αλλά και η αγάπη είναι αρετή της θέλησης.

Αφού λοιπόν ο Θεός μετά από τόση φροντίδα αναζητάει τη θέλησή μας, δίνει σ’ αυτήν τα πάντα και βάζει μέσα της όλη τη δύναμη και την κίνηση προς το αγαθό. Αρα το βάπτισμα και τα άλλα μυστήρια τα έδωσε, για να εξαγνίσει τη θέλησή μας. Και όλη η δύναμη των μυστηρίων ενεργοποιείται μέσα απ’ τη θέληση. Επομένως, τι μπορούν να μας προσφέρουν τα μυστήρια;

Μας προετοιμάζουν για τη μέλλουσα ζωή. Και τι είναι αυτό, που μόνο με το οποίο προετοιμαζόμαστε; Η τήρηση των εντολών του Θεού, ο οποίος μπορεί να μας στεφανώσει ή να μας τιμωρήσει στη μέλλουσα ζωή. Αυτό είναι που φέρνει μέσα μας τον ίδιο το Θεό να κατοικήσει. Αλλά το να γνωρίσει κάποιος πρώτα και μετά να τηρήσει τις εντολές, είναι έργο μόνο της θέλησης του καθενός. Αυτό είναι γνώρισμα της ψυχής: το να αναλαμβάνει καθένας τις ευθύνες του για όλα. Πουθενά δε θα βρει κανείς άνθρωπος να ζει μια ζωή άξια επαίνων ή τιμωριών, χωρίς να ενεργεί ο ίδιος με τη θέλησή του.

Επομένως, αν ανοίξουμε τη θέληση του χριστιανού που ζει κοντά στο Θεό, θα βρούμε να λάμπει μέσα της η μακάρια χριστιανική ζωή. Και για να γνωρίσουμε όλη τη δύναμη της, ας την εξετάσουμε στο αποκορύφωμά της, όπως και τη δύναμη του σώματος την παρατηρούμε, όταν είναι στην ακμή του.

Το τελικό αποτέλεσμα της θέλησης είναι η χαρά ή η λύπη. Την πρώτη την επιθυμούμε με κάθε τρόπο, ενώ τη δεύτερη την αποστρεφόμαστε. Ο,τι είναι λοιπόν ο κάθε άνθρωπος φαίνεται απ’ τη θέληση και τα έργα του. Αυτά χαρακτηρίζουν τον καθένα και χωρίζουν τους καλούς απ’ τους κακούς.

Ετσι η ζωή των ανθρώπων είναι διπλή. Των πονηρών που ευχαριστιούνται με τα αισχρά πράγματα, και των ενάρετων που χαίρονται με τα καλά. Και οι πρώτοι λυπούνται για όσα φαίνονται λυπηρά, ενώ οι άλλοθι λυπούνται για εκείνα που πραγματικά είναι κακά και καταστρεπτικά. Ας μη ξεχνάμε ότι όλα αυτά εξαρτούνται από τη θέληση και τα έργα της.Αφού λοιπόν μιλάμε για τη μακάρια πνευματική ζωή, πως δεν είναι ανάγκη να μελετήσουμε αυτά; Γιατί έτσι θα μάθουμε τη μορφή αυτής της ζωής αλλά και την αληθινή της ευτυχία.