ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ

Β ΜΕΡΟΣ

( συνέχεια απο την προηγούμενη ετικέτα )

ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΑΝ

ΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

Η σκιαγράφηση του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά συμπλέκεται με την επίδραση του αμέσου περιβάλλοντος στην καλλιέργεια της προσωπικότητός του, καθώς και συνόλου της εκκλησιαστικο-κοινωνικής “δομής” της εποχής του. Τα αγαθά σπέρματα οφείλονται στην οικογένειά του, η οποία διακρινόταν μέσα στη Βυζαντινή κοινωνία για την προσήλωσή της στην ορθόδοξο πίστη και ζωή. Ο Αγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στην Κωσταντινούπολη περί το 1296 και γονείς του ήσαν ο Κων/νος Παλαμάς και η σεμνή Καλλονή, οι οποίοι είχαν και άλλα τέσσερα παιδιά, δύο αγόρια και δύο κορίτσια. Ο Γρηγόριος ήταν πρωτότοκος. Μόλις επτά ετών έμεινε ορφανός από πατέρα. Η μετέρα του Καλλονή είχε τάσεις προς το μοναχισμό , αλλά εμποδίστηκε από πατέρες και πνευματικούς διδασκάλους να καθιερωθεί σε μοναστήρι. Επρεπε να παραμείνη στον κόσμο για την “εν Χριστώ” παιδαγωγία των τέκνων της

Παραδίδεται, λοιπόν, ο Γρηγόριος στην εκμάθηση των γνώσεεων της θύραθεν παιδείας και πολύ σύντομα φαίνεται η αόρατη προστασία της “αναδόχου” ήτοι της θεομήτορος. Το παιδί παρουσίαζε αδυναμία στην απομνημόνευση , όμως ήταν ώριμος και σοφός “κατά θείαν επίνοιαν”. Εμπνέεται και βάζει όρο στον εαυτό του να μην παίρνει βιβλίο στα χέρια του “πριν αν πρό της σεπτής εικόνος της θεομήτορος, τρίς μετ' ευχής ιεράς κλίνη γόνυ” . Και το θαύμα ακολουθούσε. Εύκολα και απρόσκοπτα μάθαινε τα μαθήματά του. Οσες φορές όμως, από αμέλεια, ξεχνούσε να κάνει τις ευχές και τις μετάνοιες, καταλάβαινε ότι έχανε τη βοήθεια της Παναγίας και οι διδάσκαλοί του τον τιμωρούσαν.

Στο Βυζάντιο ήταν συγκεντρωμένες τότε οι άριστες δυνάμεις της Επιστήμης και τούτο φανερώνει την ποιότητα της παιδείας, που έλαβε ο αγιος Γρηγόριος. Σπούδασε Γραμματική, Ρητορική, Φυσική και Λογική. Ιδιαίτερη επίδοση είχε στις Αριστοτελικές σπουδές, ώστε να θαυμάζεται από όλους γι ' αυτό. Ο Μέγας Λογοθέτης , Θεόδωρος ο Μετοχίτης, τον προσκαλούσε συχνά σε συζητήσεις ενώπιον του Αυτοκράτορα, κατά τις οποίες έδινε εξαιρετικές απαντήσεις. Ως κυριώτεροι διδάσκαλοι του Γρηγορίου αναφέρονται ο Γρηγόριος Δριμύς και ο Θεόληπτος Μητροπολίτης Φιλαδελφείας, ο οποίος παρέδιδε θεολογία. Ο Θεόληπτος υπήρξε εκείνος που μύησε τον θείο Παλαμά στην άσκηση της ιεράς προσευχής.Η οικογένεια του Αγίου Γρηγορίου υπήρξε, σημειωτέον, ένα σύνολο αγίων , πιστό αντίγραφο των αγίων εκείνων οικογενειών, του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου του θεολόγου. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι οι γονείς του Παλαμά έδωσαν στα παιδιά τους μία ανατροφή, όπως την περιγράφει ο ιερός Χρυσόστομος στην πραγματεία του : “περί κενοδοξίας και περί παίδων ανατροφής” ( Ε.Π.Ε. Πατερικαί εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, τομ 30 ).

Μια ανατροφή σαν κι αυτή αποδίδει πάντοτε καρπούς. Χρειάζεται, όμως, και η συμμετοχή της βούλησης του παιδαγωγουμένου και η εκούσια αύξηση των αγαθών σπερμάτων, τα οποία κατετέθησαν εντός του. Εδώ θα χρειαστεί να υπενθυμίσουμε πως και ο θεός, μέσα στην ανεξιχνίαστη σοφία Του, προορίζει κάποιους για ένα υψηλό έργο, όπως συνέβη και με τον Απόστολο Παύλο. Είναι άπειρος ο πλούτος και το βάθος των θείων κριμάτων : “ μη ερεί το πλάσμα τω πλάσαντι, τι με εποίησας ούτως ;”.

Ο πατέρας του αγίου, Κωνσταντίνος Παλαμάς, κατείχε εξέχουσα θέση στην Αυτκρατορική αυλή. Λόγω της σπουδαίας”θύραθεν” μορφώσεώς του και συνάμα του χριστιανικού ήθους του προσλήφθηκε παιδαγωγός του διαδόχου του Ανδρονίκου Β' του πρεσβυτέρου. Ο βασιλιάς, εκ φύσεως συνετός, θεωρούσε εξαιρετική τιμή να τον συμβουλεύεται επί θρησκευτικών θεμάτων, αλλά και επί διαφόρων υποθέσεων του κράτους. Ο Κωνσταντίνος Παλαμάς , σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις , ασκούσε τη “νοερά προσευχή” , καθόσον μάλιστα η προσευχή αυτή ήταν αρκετά διαδεδομένη στο Βυζάντιο., από τον πιό ταπεινό υπήκοο μέχρι τον αυτοκράτορα. Το “αδιαλείπτως προσεύχεσθε” του αποστόλου Παύλου ενεργείτο μυστικά, αφού μάλιστα είχαν προηγηθεί μυστικοί πατέρες - διδάσκαλοι της νοεράς προσευχής, , όπως ο Μάξιμος ο Ομολογητής, ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, , ο Θεόληπτος Φιλαδελφείας, και ο Γρηγόριος ο Σιναϊτης. Η ησυχαστική παράδοση της ορθοδόξου Ανατολής είχε διαχυθεί στη Βυζαντινή κοινωνία αλλά και ο αυτοκράτορας επίσης στο πρόσωπό του συνδύαζε και τον μοναχό. Μπορούσε μυστικά να λέει την “ευχή”. Αυτό ήταν γενικώτερα το θρησκευτικό και πνευματικό κλίμα, μέσα στο οποίο ζούσαν οι Βυζαντινοί του ΙΔ' αιώνος.

Ο θείος πατήρ του αγίου Γρηγορίου ήταν, λοιπόν, “τοις πάσιν αιδέσιμος”. Κατά τον βιογράφο του Φιλόθεο είχε στολιστεί με κάθε αρετή και ήταν δοχείο της θείας χάριτος. Στο αρχοντικό του ζούσε σαν μοναχός και ανάτρεφε τα παιδιά του με μοναχική αυστηρότητα. Φιλοξενούσε συχνά μοναχούς, που έρχονταν από το Αγιον Ορος για διάφορες υποθέσεις και τους ζητούσε αντί άλλης αντιδόσεως ευχές και διδασκαλίες. Κατά κάποιο τρόπο, το σπίτι του ήταν “φροντιστήριο”, όπου γίνονταν συζητήσεις για τα σπουδαία θέματα της μοναχικής πολιτείας. Οι ψυχές των παιδιών διαπλάσσονταν μέσα σε τέτοιο περιβάλλον και μέσα τους τυπώνονταν τα ιερά λόγια και οι διδασκαλίες.

Πολλές φορές πήγαιναν οικογενειακά σε ασκητές που ζούσαν σε ερημικά μέρη, στα πέριξ της Κωνσταντινουπόλεως και συνομιλούσαν μαζί τους. Ο πατέρας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο Κωνσταντίνος, λίγο πριν από την “προς Κύριον” εκδημία του έγινε μοναχός ,σε επισφράγιση της όλης του αναστροφής. Συμπερασματικά θα λέγαμε, πρώτον ότι η αρετή του υπήρξε αναμφισβήτητη και δεύτερον ότι άφησε μεγάλη κληρονομιά στο γιό του, τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος ανέπτυξε στο έπακρο το χάρισμα της θεολογίας, με την αδιάκοπη προστασία της θεομήτορος.

Διότι είναι η κηδεμονία της Παναγίας που “ένευσε” στην καρδιά του αυτοκράτορα, ώστε να δεχτεί υπό την προστασία του τον Γρηγόριο μαζί με τους αδελφούς του και να γίνει θετός πατέρας τους , που φρόντιζε ακόμα και για τις όποιες οικογενειακές υποθέσεις τους απασχολούσαν. Οσοι βρίσκονταν πέριξ του Ανδρονίκου , βλέποντας τα ευγενικά παιδιά έλεγαν : “ οι του αγίου παίδες ούτοι. τοσαύτη τη αιδοί και τω φίλτρω προς τε τον γεγεννηκότα και τους παίδας κατείχοντο”. Βλέποντας ο Βασιλιάς την ευφυϊα του Γρηγορίου και την αξιόλογη μόρφωσή του χαιρόταν πάρα πολύ και σκεφτόταν το μέλλον του. Φανταζόταν και σχεδίαζε μεγάλα πράγματα γι' αυτόν. Αλλά ο Γρηγόριος αγαπούσε την ησυχία και είχε έντονη κλίση προς την μοναχική πολιτεία. Η έφεσή του προς τον μοναχισμό οφειλόταν στην αόρατη προστάτιδά του, την υπεραγία θεοτόκο και στον δάσκαλό του στην νοερά προσευχή τον Θεόληπτο Φιλαδελφείας. Οι ασκητικοί αγώνες είχαν αρχίσει ήδη μέσα από το παλάτι.

Για παράδειγμα ο Γρηγόριος άλλαξε τα ενδύματα και τα υποδήματά του, χρησιμοποιώντας τα πλέον ευτελή και χρησιμοποιούσε όχι μαλακό στρώμα για να κοιμάται, αλλά σκληρο. “ και της άλλης αγωγής πάσης και διαίτης , ούτω καθ' υπερβολήν φασί τούτον ασκήσαι, και ούτως οιονεί μεταρρυθμίσαι και μεταπλάσαι την αναστροφήν και το ήθος άπαν προς ταύτα, ως και αλλοιώσθαι τισί τας φρένας και παραπαίειν , και μηδέ ταυτηνί την αδοξίαν επαισχυνθήναι”. Οι του παλατίου άρχισαν να ανησυχούν για τους τρόπους του Γρηγορίου , και πιό πολύ από όλους ο Βασιλιάς ο οποίος τον προόριζε για υψηλά αξιώματα. Προσπαθούσε πατρικά να τον αποτρέψη από το να μεταβεί στον Αθωνα , όταν κατάλαβε ότι αυτή ήταν η πρόθεσή του. Τον κάλεσε ιδιαιτέρως στα Βασιλικά δώματα και του υποσχέθηκε τιμές και αξιώματα. Αλλά ο Γρηγόριος φαινόταν ανένδοτος, καθόσον ήδη είχε διαλέξει το δρόμο που θα ακολουθούσε.

Ελεγε στον αυτοκράτορα ότι δεν μπορούσε να ανταλλάξη την Βασιλεία των ουρανών και τη θεία υιοθεσία με γηινα και πρόσκαιρα αξιώματα. “ Κάτι τέτοιο θα ήταν ασυγχώρητο και “της εσχάτης απαιδευσίας τε και ανοίας”. Τοιουτοτρόπως ο θείος Γρηγόριος, , επειδή ήθελε να κάνει και άλλους κοινωνούς της αγγελικής πολιτείας, πείθει εύκολα όλους της οικογένειάς του , αλλά και τους υπηρέτες του, να εγκαταλείψουν τον κόσμο και τα του κόσμου και όλοι δέχονται ευχάριστα να ακολουθήσουν “τον χρηστόν ζυγόν του κυρίου” - ήτοι να ακολουθήσουν την οδό του μοναχισμού.

Ο ίδιος φεύγει από την Κωσταντινούπολη, μαζί με τους δύο αδελφούς του, τον Μακάριο και τον Θεοδόσιο. Στην πορεία τους παραχειμάζουν στο Παπίκιον όρος για ένα διάστημα και προξενούν μεγάλη εντύπωση στους μοναχούς που ήσαν εκεί, με τη σεμνή πολιτεία τους. Εκεί κοντά, σε ένα άλλο όρος, ασκούνταν κάποιοι άλλοι μοναχοί “τα Μαρκιωνιστών ή Μασσαλιανών άνωθεν εκ προγόνων νοσούντες”. Πολλοί από αυτούς τους μαναχούς εγκατέλειψαν τα αιρετικά τους φρονήματα, αφού πείστηκαν με τα ακαταμάχητα επιχειρήματα του Γρηγορίου , για την πλάνη την οποία ακολουθούσαν.

Την άνοιξη του 1217 ο Γρηγόριος μαζί με τους αδελφούς του έφυγε για το Αγιον Ορος. Ο Αθως είχε αρχίσει να γίνετα ευρύτερα γνωστός από τον Ι' αιώνα και αφού του έδωσε μεγάλη αίγλη ο άγιος Αθανάσιος, ηγούμενος της Μεγίστης Λαύρας. Κατά το παράδειγμα του αυτοκράτορος Νικηφόρου Φωκά, όλοι οι μετέπειτα αυτοκράτορες θαύμαζαν το Αγιο Ορος, το προστάτευαν και το τιμούσαν. Οι Βυζαντινοί τότε έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον για τα δογματικά και εν γενει τα πνευματικά ζητήματα. Η εποχή ήταν θεοκρατική και φιλική προς το μοναχισμό. Επρόκειτο , όπως σημειώνουν οι ιστορικοί, για μία ιδιαίτερη τάση ή καλύτερα για ένα πνευματικό “συρμό”, που έθελγε τους πάντες , εκλεκτούς και μή. Ηταν μεγάλη τιμή το να έχεις ως διδάσκαλο και καθοδηγητή κάποιο μοναχό.

Οταν ο Γρηγόριος έφτασε στον Αθωνα υπετάγη στο διάσημο ησυχαστή Νικόδημο, που ασκήτευε έξω από τη Λαύρα του Βατοπεδίου. Εκάρη μοναχός και επιδιδόταν στην παραδοσιακή άσκηση , ασκούμενος στη νοερά προσευχή και τη “φυλακή του νοός”. Είχαν περάσει δύο έτη πνευματικής προσευχής και δακρύων και ο Γρηγόριος έκραζε μυστικά “φώτισόν μου το σκότος, φώτισόν μου το σκότος !” .Και τότε “ηρεμούντι δε ποτε κατά μόνας και εαυτώ και θεώ καθ' ησυχίαν προσέχοντι θείος τις ανήρ ύπαρ ουκ όναρ θεοπρεπώς άφνω πρό οφθαλμών ίσταται ο των Ευαγγελιστών φησι κορυφαίος Ιωάννης” . Αρχισε διάλογο μαζί του και τον πληρηφόρησε πως “ η Δέσποινα των απάντων διά μέσου εμού του δούλου της ορίζει : αυτή γαρ και εγώ σοι βοηθός έσομαι” και λέγοντας αυτά έγινε άφαντος, αφήνοντας το Γρηγόριο γεμάτο από χαρά και ευφροσύνη, για τις δωρεές της θεομήτορος.

Πέρασν τρία χρόνια υποταγής στον οσιώτατο Νικόδημο, οπόταν αυτος ο πνευματικός του πατέρας, πλήρης ημερών και γεμάτος με αρετές “εξεδήμησε προς Κύριον”. Τότε ο Γρηγόριος έφυγε από τα όρια της Μονής Βατοπεδίου και πήγε στη Μεγίστη Λαύρα του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου. Εκεί παρέμεινε τρία έτη επιδείξας εξαίρετη διαγωγή και πολιτεία και θαυμαζόμενος από όλους τους μοναχούς για τη σοφία του. Είχε περάσει από τον καθ' ησυχίαν βίο στον κοινοβιακό. Τον διέκρινε όμως και τον ακολουθούσε παντού μια ολοκληρωμένη πνευματική προσωπικότητα, αφού στολιζόταν με όλες τις αρετές, πράγμα σπάνιο για δυσχερέστατο για τους περισσοτέρους. Μέσα του εκινείτο όμως ο “έρωτας της ησυχίας”.

Ετσι μετά από τρία έτη στη Λαύρα , έφυγε για την έρημο της Γλωσσίας, περί το έτος 1323, και συγκαταριθμήθηκε στους εκεί ονομαστούς ασκητές. Η Γλωσσία ήταν τότε ένα κέντρο του Αγιορείτικου Ησυχασμού και ο θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς “πολλών και μεγάλων ηξίωται παρά θεού δωρεών τε και χαρισμάτων”. Εμεινε εκεί δύο έτη και μετά ανεχώρησε για την Πόλη του Αγίου Δημητρίου, διότι γίνονταν πολλές ληστρικές επιδρομές,. Ηταν το έτος 1325 όταν έφθασε στη Θεσσαλονίκη, αφού βεβαιώθηκε ότι η βουλή του ήταν από το θεό.

Ο Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επιζητούσε πάντοτε την πραγμάτωση του θεϊκού θελήματος στη ζωή του. Το ίδιο έκανε και στην προκειμένη περίπτωση. Είχε φύγει από το Αγιον Ορος με συνοδεία δώδεκα άτομα, μεταξύ των οποίων ήσαν και οι δύο αδελφοί του , θεοδόσιος και Μακάριος. Αποφάσισαν να πάνε στα Ιεροσόλυμα ,να προσκυνήσουν και αφού ανακαλύψουν κάποιο τόπο ερημικό, εκεί να ασκηθούν. Ο Γρηγόριος με προσευχή ζητούσε επίμονα “την άνωθεν ψήφον”. Και τότε του φανερώθηκε με όραμα, πως ο Μεγαλομάρτυς Δημήτριος τον προώριζε για την Πόλη του, τη Θεσσαλονίκη. Δεν του επετράπη να φύγει, όπως σχεδίαζε, διότι είχε προωριστεί από το θεό να τρέψη σε φυγή τους “βαρείς λύκους”, που επρόκειτο να πέσουν πάνω στους θησαυρούς της ορθοδοξίας.

Στη Θεσσαλονίκη ο θείος Γρηγόριος δέχεται “ τα ιερά θείως και ιερώς ”. Οι όσιοι εκείνοι άνδρες που ήσαν μαζί του , έκριναν πως έπρεπε να λάβει το χάρισμα της ιερωσύνης, προκειμένου να αναχωρήσουν για τη σκήτη της Βέρροιας, που τότε βρισκόταν σε άνθηση. Ο Γρηγόριος έπειτα απο αρκετά χρόνια επρόκειτο να λάβει και το χάρισμα της Αρχιερωσύνης και να γίνει Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Αλλά στην παρούσα στιγμή αυτό που πραγματικά ήθελε ήταν να αναχωρήση για την ποθητή του ησυχία. Ετσι μετά από ένα έτος, περί το 1325, μεταβαίνει στη γειτονική Βέρροια , όπου υπήρχε ένα ασκητήριο μοναζόντων και εκεί ζούσε ησυχαστικά μαζί με τους “εταίρους' του. συστήνοντας “φροντιστήριον θείας φιλοσοφίας”.

Μεταβαίνει κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη για να επισκεφθεί τις δύο αδελφές του , οι οποίες του είχαν στείλει επιστολή προσκαλώντας τον και γνωστοποιώντας του το θάνατο της κοινής τους μητέρας. Ομως ο μεγάλος ησυχαστής είναι πολύ δύσκολο να ζήσει εν μέσω των θορύβων της Κωνσταντινουπόλεως. Γι' αυτό παίρνει μαζί του τις δύο αδελφές , επιστρέφοντας στη Βέρροια, και τις εγκαθιστά σε ησύχιο μέρος , εντός της πόλεως. Αυτός δε με τους δύο αδελφούς του “εις το όρος επανατρέχει και την ασκητικήν αύθις καλύβην”. Δεν περνάει πολύς καιρός και η μεγαλύτερη αδελφή του η Επίχαρις “προς θεόν ευκλεώς διαβαίνει παρθενικοίς τε και ασκητικοίς υπερφυώς κατεστεμμένη χαρίσμασιν”. Γι' αυτήν την αγία αδελφή πολλές φορές ο Γρηγόριος διηγείται θαυμαστά και άξια μνήμης γεγονότα, τα οποία είχε ακούσει από τη σεμνότατη “εν μοναχούσαις” μητέρα του.

Μετά από πάροδο πέντε ετών στη σκήτη της Βέρροιας ο Γρηγόριος αναγκάζεται να αναχωρήση και πάλι για τον Αθωνα, κατά το έτος 1331, διότι γίνονταν συχνές επιδρομές των Ιλλυριών. Εκεί διαλέγει έναν ησυχαστικό τόπο , ένα κελλί που έφερε το όνομα του Αγίου Σάββα και το οποίο βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας.Σε αυτό το “φροντιστήριο” της θείας φιλοσοφίας επιδίδεται στην προσευχή και τη νήψη, φθάνοντας σε υψηλά μέτρα θεωρίας και δεχόμενος ελλάμψεις του θείου φωτός. Εχοντας πείρα της ενέργειας των ακτίστων ενεργειών του θεού και με γνώση όλης της “θύραθεν” φιλοσοφίας ήταν το πλέον κατάλληλο “όργανο” στα χέρια του θεού , για την μέλλουσα αποστολή του, που ήταν ακριβώς η διατύπωση των εμπειριών του με τον πλέον περιεκτικό τρόπο. Εγραφε λόγους γεμάτους από θεία χάρη , μαζί με την προφορική διδασκαλία. Από το θεό του δόθηκε το χάρισμα της θεολογίας και έπρεπε να μεταδώση και σε άλλους από το περιεχόμενό της, σύμφωνα με ένα όραμα, που τον εξέπληξε. Ηταν θέλημα του θεού να γίνει αυτό , η μετάδοσις του λόγου.

Η παραμονή του αγίου Γρηγορίου στον Αγιο Σάββα διακόπηκε στα 1335-1336 , για ένα σύντομο διάστημα. Οι Αθωνικές αρχές τον ανέβασαν σε Ηγούμενο της μονής Εσφιγμένου, η οποία εκείνη την εποχή αριθμούσε περί τους διακοσίους μοναχούς. Ο μεταρρυθμιστικός του ζήλος τον οδήγησε σε σύγκρουση μαζί τους, που σε συνάφεια με τις ησυχαστικές του διαθέσεις, τον έφερε πίσω στη σκήτη του Αγίου Σάββα. Εκεί βρισκόταν, όταν πληροφορήθηκε από φίλους του για τη δράση του εκ Καλαβρίας μοναχού Βαρλαάμ και ήταν έτοιμος να αντιμετωπίση τις πλάνες του. Τα χαρίσματά του, η άρτια “θύραθεν” κατάρτισή του και οι “εν Χριστώ” πολιτεία του τον οδήγησαν στο να κερδίση τη νίκη της Πίστεως κατά των αιρετικών σαλπισμάτων της ενδοκοσμικής σοφίας. Να δείξη αυτό που λέει και ο Απόστολος Παύλος ότι “εν τη σοφία ουκ έγνω ο κόσμος τον θεόν” . Διότι αν Τον γνώριζαν δεν θα σταύρωναν “τον κύριον της δόξης”.

Ο Αγιος Γρηγόριος, για να γίνει ευαγγελιστής της χάριτος, πέρασε πρώτα από τα στάδια της καθάρσεως, του αγιασμού και της θεώσεως, όπως καθορίζονται από τη μακραίωνα ασκητική παράδοση της ορθοδοξίας. Γιατί “ο ορθόδοξος μοναχισμός αποβλέπει στη θεραπεία του ανθρώπου και όχι στη σωτηρία της Εκκλησίας ή στην εύρεση κατάλληλων προσώπων για την ιεραποστολή... οι μοναχοί στην ορθόδοξο Εκκλησία αγωνίζονται να σώσουν την ψυχή τους και αυτό σημαίνει πρωτίστως να επαναφέρουν το νού στην καρδιά και από εκεί στο θεό , οπότε απολαμβάνουν όλη την κτίση αθολώτως και καθαρώς. Τα μοναστήρια είναι θεραπευτήρια της ψυχής”.( Αρχιμ. Ιεροθέου Βλάχου, ο Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ως Αγιορείτης, σελ. 186 ).Με θεραπευμένη την ψυχή του ο αγιος Γρηγόριος και έχοντας μυηθεί παράλλληλα στις δύο σοφίες- κοσμική και θεϊκή- κατάφερε να κάνει την ορθή διάκριση ανάμεσα στο Αριστοτελικώς θεολογείν και το “αλιευτικώς” η “φωτιστικώς” θεολογείν, κάτι που αποτελεί και την πεμπτουσία του όλου έργου του. Εργου κατατεθειμένου ως πολύτιμη κληρονομιά στην ορθοδοξο εκκλησία, για κάθε μελλοντική “κενοφωνία”.

( συνέχεια στην επόμενη ετικέτα )